Prawo do uczestniczenia w życiu publicznym
Civil rights, including the right to participate in public life
Гражданские права, в том числе право на участие в общественной жизни
Tradycyjne rozumienie prawa w relacji państwo – jednostka
W myśl tego prawa państwo jest zobowiązane do zapewnienia swoim obywatelom:
- możliwości wpływania na decyzje organów państwa (między innymi poprzez zagwarantowanie wolności słowa, stowarzyszeń i zgromadzeń)
- prawa uczestniczenia i kandydowania w uczciwych, okresowych, powszechnych, równych i tajnych wyborach
- równego dostępu do służby publicznej, bez żadnej dyskryminacji
Jak to prawo rozumieć w kontekście biznesu?
W kontekście biznesu prawo to obejmuje:
- zapewnienie, że firmowe polityki i praktyki nie utrudniają pracownikom udziału w życiu publicznym poza miejscem pracy
- powstrzymanie się od wszelkich form zachęcania pracowników do głosowania na określonych kandydatów czy partie polityczne lub do wspierania ich
- w przypadku przedsiębiorstw medialnych – obiektywne przekazywanie informacji, wolne od wpływów organów państwa lub partii politycznych
Przykład pozytywny
Przykład negatywny
Przedsiębiorstwo Y utrzymuje bliskie kontakty z politykami lokalnej rady miasta. W okresie przedwyborczym udziela „cichego przyzwolenia” na dystrybuowanie wśród swoich pracowników ulotek wyborczych zaprzyjaźnionego ugrupowania politycznego, jednocześnie nakazując wyrzucanie ulotek konkurencyjnych kandydatów.
Osoba zatrudniona w firmie X startuje w lokalnych wyborach. Jego przełożony ma odmienne poglądy polityczne i wkrótce zaczyna kwestionować jego kompetencje i profesjonalizm, aż w końcu odbiera mu prowadzenie jednego z projektów, mimo że dobrze wypełnia swoje obowiązki.
Jakie działania, zgodnie z Wytycznymi ONZ dot. biznesu i praw człowieka, powinna podjąć firma? (przeciwdziałanie, łagodzenie skutków)
Co zrobić, gdy Twoje prawa zostały naruszone?
Co możesz zrobić, gdy naruszono Twoje prawa?
- Sprawdź, czy regulamin Twojego zakładu pracy zakazuje agitacji wyborczej
- Jeśli jesteś np. pomijany w promocji i masz podstawy sądzić, że jest to wynikiem odmiennych od przełożonych poglądów politycznych, wnieś sprawę do sądu cywilnego. Możesz domagać się między innymi odszkodowania z powodu dyskryminacji ze względu na poglądy polityczne
- Jeśli uważasz, że zostało popełnione przestępstwo (np. agitacja wyborcza w miejscu niedozwolonym, wywieranie przez pracodawcę nacisku na podpis na liście wyborczej, utrudnianie udziału w wyborach), zgłoś swoje podejrzenia Policji lub do pobliskiej Prokuratury.
Co możesz zrobić, gdy naruszono Twoje prawa?
Sprawdź, czy regulamin Twojego zakładu pracy zakazuje agitacji wyborczej.
Jeśli jesteś np. pomijany w promocji i masz podstawy sądzić, że jest to wynikiem odmiennych od przełożonych poglądów politycznych, wnieś sprawę do sądu cywilnego. Możesz domagać się między innymi odszkodowania z powodu dyskryminacji ze względu na poglądy polityczne.
Jeśli uważasz, że zostało popełnione przestępstwo (np. agitacja wyborcza w miejscu niedozwolonym, wywieranie przez pracodawcę nacisku na podpis na liście wyborczej, utrudnianie udziału w wyborach), zgłoś swoje podejrzenia Policji lub do pobliskiej Prokuratury.
Gdzie mogę uzyskać pomoc prawną?
Poza odpłatną pomocą prawną świadczoną przez adwokatów lub radców prawnych istnieje wiele miejsc, gdzie możesz uzyskać nieodpłatną poradę. Wśród nich znajdują się między innymi:
- punkty nieodpłatnej pomocy prawnej w każdym starostwie
- uniwersyteckie poradnie prawne
Gdzie szukać więcej informacji?
- Rzecznik Praw Obywatelskich – Prawo równego dostępu do służby publicznej
- Rzecznik Praw Obywatelskich – Prawa wyborcze
- FRA – Karta praw podstawowych Unii Europejskiej
- United Nations Association Poland
- THE CARTER CENTER – THE RIGHT TO PARTICIPATE IN PUBLIC
AFFAIRS - Office Of The High Commissioner For Human Rights
Prawo międzynarodowe
Art. 25 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich (Osobistych) i Politycznych (Dz.U. 1977 nr 38 poz. 167)
Inne regulacje międzynarodowe dot. tego prawa:
- art. 39 i 40 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej
- art. 3 protokołu nr 1 do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka
- art. 5 Międzynarodowej konwencji w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji rasowej
- art. 7 Konwencji w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet
- art. 29 Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych
Inne standardy:
Art. 21 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka
Prawo polskie
- art. 60 (prawo równego dostępu do służby publicznej)
- art. 62 (czynne prawo wyborcze)
- art. 99 (bierne prawo wyborcze)