W dniach 1-2 czerwca 2023 r. odbędzie się długo oczekiwana Międzynarodowa Konferencja pt.: Business and Human Rights in Central and Eastern Europe and Central Asia. Jest ona częścią Summmer Academy on Human Rights and Business i oprócz jej absolwentek i absolwentów otwarta jest dla wszystkich zainteresowanych tą tematyką. Zapraszamy do zapoznania się z programem oraz do rejestracji.
Od jednogłośnego przyjęcia Wytycznych ONZ dotyczących biznesu i praw człowieka (UNGPs) oraz ostatniej aktualizacji Wytycznych OECD dla przedsiębiorstw wielonarodowych w 2011 roku minęło ponad dziesięć lat.
Te rzetelne międzynarodowe standardy zjednoczyły interesariuszy wokół wspólnego rozumienia zakresu odpowiedzialności korporacyjnej za niekorzystne skutki zrównoważonego rozwoju w całym łańcuchu wartości. Od tego czasu zostały one przyjęte przez firmy i stowarzyszenia branżowe jako plan zabezpieczenia lepszych efektów działalności gospodarczej dla ludzi i środowiska, a także nadały kształt praktykom biznesowym w różnych sektorach i regionach geograficznych.
Naszym zdaniem najbliższe miesiące będą miały decydujące znaczenie dla dalszej ewolucji odpowiedzialnego prowadzenia biznesu. Parlament Europejski będzie wkrótce głosował nad swoim stanowiskiem w sprawie Dyrektywy CSDD (Corporate Sustainability Due Diligence), a do połowy 2023 roku Rada, Parlament i Komisja mają rozpocząć negocjacje nad ostatecznym kształtem ustawy. Dyrektywa ta daje ogromne nadzieje na równe szanse rynkowe dla tych przedsiębiorstw, które już wdrażają międzynarodowe standardy należytej staranności, a także na uzyskanie lepszych efektów działalności gospodarczej dla ludzi i planety w ramach globalnych łańcuchów wartości. Zależy to jednak od tego, czy nowe prawo zostanie dostosowane do istniejących standardów międzynarodowych i czy będzie spójnie interpretowane.
Ogromne poparcie dla legislacji UE wymagającej od przedsiębiorstw odpowiedzialności za ich wpływ na kryzys klimatyczny
Nowe badanie opinii publicznej ujawniło silne poparcie społeczne dla europejskiego prawa, które wymagałoby od korporacji przeprowadzenia procesu należytej staranności. Jeśli zostanie ono przyjęte – nałoży na firmy działające w UE obowiązek podjęcia działań ograniczających ich negatywny wpływ na klimat, w tym ograniczenie emisji gazów cieplarnianych.
Dyrektywa w sprawie należytej staranności przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju, która jest obecnie procedowana w Parlamencie UE, mogłaby wymagać od przedsiębiorstw działających w UE podjęcia działań mających na celu identyfikację i zapobieganie naruszeniom praw człowieka, a także szkodom środowiskowym, takim jak wylesianie i zanieczyszczenie, w całym ich globalnym łańcuchu wartości. Kampania „Justice is everybody’s business” zleciła przeprowadzenie badań w 10 krajach UE, w tym w Polsce, Niemczech, Finlandii czy na Słowenii, które wykazały, że:
– Prawie trzy czwarte (74%) Europejczyków popiera unijne prawo, które wymagałoby od wszystkich firm ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w celu ograniczenia globalnego ocieplenia do 1,5 stopnia, przy czym (65%) wzywa firmy do ograniczenia emisji nawet w czasie kryzysu energetycznego. W Polsce jest to odpowiednio: 62% za ograniczeniem emisji i 58% nawet w czasie kryzysu.
– Prawie dwie trzecie (64%) uważa, że banki muszą być również odpowiedzialne za działania przedsiębiorstw, w które inwestują lub którym pożyczają pieniądze. W Polsce jest to 56%.
Od czasu wprowadzenia projektu ustawy do Parlamentu Europejskiego, instytucje finansowe wydały co najmniej 100 milionów euro na lobbing w Unii Europejskiej. Kraje takie jak Francja naciskały na wyłączenie sektora finansowego z proponowanych nowych unijnych zasad należytej staranności.
Alban Grosdidier, zaangażowany w kampanię Justice is Everybody’s Business, powiedział: „Opinia Europejczyków jest jasna. Potrzebne są surowsze przepisy, aby zapewnić, że firmy i instytucje finansowe są odpowiednio rozliczane w całym swoim łańcuchu wartości i nie prowadzą swojej działalności kosztem ludzi i planety. Projekt ustawy w obecnej formie jest zbyt słaby, aby mógł funkcjonować w praktyce i wymaga dalszego wzmocnienia, aby zapewnić, że przedsiębiorstwa będą zobowiązane do opracowania i wdrożenia planów przejściowych w celu zmniejszenia swoich emisji gazów cieplarnianych. Przyjęcie tego przełomowego prawa oznaczałoby, że firmy takie jak Shell i TotalEnergies nie będą mogły dłużej uchylać się od odpowiedzialności za szkody, które powodują w Europie i na świecie.”
Wraz z sondażem, ponad 200 czołowych osobistości i organizacji społeczeństwa obywatelskiego podpisało oświadczenie, w którym domagają się „silnego prawa UE, które jest odpowiednie do walki z kryzysem klimatycznym i zapewnienia sprawiedliwości klimatycznej”. Pod listem podpisali się tacy znani działacze jak Camille Etienne (Francja), Adélaïde Charlier (Belgia) i Luisa Neubauer (Niemcy). List pojawia się przed krytycznym głosowaniem nad projektem ustawy przez posłów w Komisji Prawnej.
Belgijska przedstawicielka Youth for Climate (YFC), Adélaïde Charlier, powiedziała: „To historyczny moment w walce z kryzysem klimatycznym, po raz pierwszy firmy w całej UE mogą być stanowczo rozliczane z ich wpływu na klimat. Nie da się zignorować powszechnego poparcia dla silnego prawa unijnego, które jest
w stanie rozwiązać kryzys klimatyczny i zapewnić sprawiedliwość klimatyczną. Nadchodzące głosowanie
w sprawie JURI musi wysłać silny i wyraźny sygnał do unijnych ustawodawców, teraz jest czas na działanie.”
*Wszystkie dane, o ile nie zaznaczono inaczej, pochodzą z YouGov Plc. Dane pochodzą z badania przeprowadzonego na reprezentatywnej pod względem politycznym i krajowym próbie osób dorosłych
w Niemczech (n=2000) i Francji (n=1000). Badanie zostało również przeprowadzone na reprezentatywnej próbie dorosłych w Irlandii (n=1000), Belgii (n=1000), Finlandii (n=1000), Austrii (n=1000), Polsce (n=1000), Słowenii (n=500), Hiszpanii (n=1000) i Holandii (n=1000). Badania terenowe podjęto w dniach 3-16 lutego 2023 roku. Badanie zostało przeprowadzone online. Dane na poziomie europejskim są uśrednione
Informację prasową w j. ang. wydaną przez „Justice is Everybody’s Business” można znaleźć tutaj.
Ponad 140 organizacji społeczeństwa obywatelskiego podpisało list otwarty do decydentów UE w dotyczący praw kobiet w kontekście odpowiedzialności korporacyjnej i należytej staranności. Czytamy w nim m.in.:
„W Międzynarodowym Dniu Kobiet składamy hołd wszystkim kobietom, dziewczętom i osobom o odmiennej płci, które bronią praw człowieka i środowiska. Tym, które walczą z dyskryminacją, nierównością i przemocą ze względu na płeć w miejscu pracy oraz chronią prawa do środowiska, ziemi i ludności rdzennej w kontekście działalności gospodarczej. […]
Zgodnie z Wytycznymi ONZ dotyczącymi biznesu i praw człowieka (UNGP) oraz wytycznymi OECD, firmy powinny być zobowiązane do zwrócenia szczególnej uwagi na rzeczywiste i potencjalne negatywne skutki dla grup lub populacji, których podatność na zagrożenia lub marginalizację jest większa, (w tym) kobiety i osoby o zróżnicowanej tożsamości płciowej. […]
W związku z kluczowymi głosowaniami w Parlamencie Europejskim i zbliżającymi się negocjacjami trójstronnymi nad Dyrektywą CSDD, niezbędne jest, aby wszystkie trzy instytucje UE wykorzystały tę szansę i zapewniły, że CSDDD będzie efektywna i dostosowana do potrzeb płci. W szczególności wzywamy do tego, aby CSDDD:
Ponadto wzywamy wszystkie trzy instytucje UE do zapewnienia wrażliwości na płeć w całym procesie due diligence. W szczególności CSDDD powinna:
Cały list w wersji oryginalnej wraz ze wszystkimi argumentami wspierającymi postulaty, można przeczytać tutaj:
OECD Watch to globalna sieć organizacji społeczeństwa obywatelskiego, która zrzesza ponad 130 członków w ponad 50 krajach. Kluczowym celem OECD Watch jest informowanie i doradzanie globalnej społeczności organizacji pozarządowych, jak korzystać z Wytycznych OECD dla przedsiębiorstw wielonarodowych (Wytyczne OECD) i związanego z nimi mechanizmu skargowego. Nadrzędnym celem jest sprawienie, by korporacje działały odpowiedzialnie, a w przypadku ich niewłaściwego postępowania, by poszkodowane osoby miały dostęp do środków zaradczych.
Do realizacji tych celów, konieczne jest zrozumienie samych Wytycznych OECD, jak i instrumentów z nimi związanych (np. procesu due diligence, czy roli Krajowego Punktu Kontaktowego. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej, koniecznie obejrzyj serię filmów edukacyjnych na ten temat przygotowanych przez OECD Watch.
Foto: siedziba OECD w Paryżu