utworzone przez Grażyna Puławska | mar 10, 2025 | Informacje prasowe, Komentarze, News, Wystąpienia eksperckie
PIHRB dołączyło do ponad 360 organizacji, które wystosowały oświadczenie sprzeciwiające się propozycji Omnibus przedstawionej przez Komisję Europejską. Proponowane zmiany podważają kluczowe regulacje dotyczące odpowiedzialności firm za naruszenia praw człowieka i środowiska.
Co zmienia projekt dyrektywy Omnibus?
Komisja Europejska twierdzi, że nowe regulacje uproszczą obowiązki firm, ale w rzeczywistości osłabiają podstawowe przepisy dotyczące zrównoważonego rozwoju i rozliczalności przedsiębiorstw, a jednocześnie – wbrew intencjom Komisji – nie poprawią konkurencyjności firm. Wśród najpoważniejszych proponowanych zmian znajdujemy m.in.:
- Ograniczenie odpowiedzialności firm – korporacje będą zobowiązane do analizowania ryzyka jedynie u bezpośrednich kontrahentów, a nie w całym łańcuchu dostaw, chyba że pozyska ‘plausible’ information, że gdzieś do naruszenia dochodzi.
- Osłabienie obowiązku raportowania ESG – nawet 80% firm może zostać zwolnionych z obowiązku publikowania danych o zrównoważonym rozwoju. To cofnie Europę do czasów poprzedzających poprzedniczkę CSRD – NFR!
- Utrata możliwości reprezentowania ofiar w sądach przez organizacje pozarządowe i związki zawodowe. Wystarczy, że ofiary nie otrzymają wiz do kraju członkowskiego UE, by de facto utraciły prawo do sprawiedliwego sądu.
- Brak realnych sankcji – zniesienie progu kar finansowych (5% obrotu), co może prowadzić do symbolicznych grzywien.
Dlaczego jest to problem?
Silne regulacje dotyczące odpowiedzialności korporacji stanowią fundament stabilnej i zrównoważonej gospodarki, zapewniając przewidywalność prawną i równe warunki konkurencji. Propozycja Omnibus nie tylko podważa dotychczasowe osiągnięcia Unii Europejskiej w tym obszarze, ale także zwiększa niepewność regulacyjną, osłabiając konkurencyjność przedsiębiorstw działających zgodnie z zasadami odpowiedzialnego biznesu. Co więcej, wprowadza mechanizmy, które w praktyce penalizują firmy inwestujące w transparentność i podejmujące działania na rzecz poprawy poszanowania praw człowieka w swoich łańcucha wartości, jednocześnie faworyzując te podmioty, które dotąd nie podjęły działań zapobiegających naruszeniom.
Czas na działanie
PIHRB apeluje do Rady UE i Parlamentu Europejskiego o odrzucenie tej szkodliwej propozycji. Kluczowe regulacje dotyczące odpowiedzialności biznesu muszą zostać utrzymane, aby Europa mogła pozostać liderem w zakresie praw człowieka i ochrony środowiska.
Joint CSO statement reacting to Omnibus publication
List of countries represented
utworzone przez Grażyna Puławska | lut 25, 2025 | Informacje prasowe, Komentarze, News, Wystąpienia eksperckie
Europejska Koalicja na rzecz Sprawiedliwości Korporacyjnej (European Coalition for Corporate Justice – ECCJ) wydała 24 lutego 2025 roku oświadczenie dotyczące ujawnionego projektu propozycji Omnibus. Organizacja ostrzega, że proponowane zmiany mogą znacząco osłabić unijne regulacje dotyczące zrównoważonego rozwoju i odpowiedzialności biznesu.
Według ECCJ, projekt Omnibus zagraża kluczowym dyrektywom CSRD i CSDDD. W przypadku CSRD, ECCJ zwraca uwagę na plany podniesienia progu dla firm objętych dyrektywą z 250 do 1000 pracowników, co znacząco zmniejszyłoby liczbę przedsiębiorstw zobowiązanych do raportowania. Dodatkowo, organizacja wyraża obawy dotyczące uproszczenia standardów sprawozdawczości ESRS i usunięcia standardów sektorowych.
ECCJ szczególnie krytycznie odnosi się do proponowanych zmian w CSDDD. Organizacja twierdzi, że obowiązki należytej staranności mają zostać ograniczone głównie do bezpośrednich partnerów biznesowych, ignorując głębsze poziomy łańcucha dostaw. ECCJ ostrzega również przed planami usunięcia obowiązku wdrażania planów transformacji klimatycznej oraz kluczowych mechanizmów umożliwiających ofiarom nadużyć korporacyjnych dochodzenie sprawiedliwości.
Koalicja nazywa te propozycje „pełnoskalową deregulacją mającą na celu demontaż odpowiedzialności korporacyjnej” i wzywa Komisję Europejską do ponownego rozważenia tych zmian. Oryginalny tekst oświadczenie ECCJ znajduje się poniżej.
Warto zaznaczyć, że oficjalna publikacja propozycji Omnibus przez Komisję Europejską jest planowana na 26 lutego 2025. PIHRB będzie uważnie śledzić rozwój sytuacji i analizować potencjalne implikacje tych zmian dla biznesu i praw człowieka w Europie.
ECCJ Statement against Omnibus Feb24
utworzone przez Grażyna Puławska | lut 24, 2025 | Informacje prasowe, Komentarze, News, Wystąpienia eksperckie
W miniony weekend, 23 lutego 2025 r. „wyciekł” fragment projektu pakietu Omnibus, który budzi poważne obawy o przyszłość ochrony praw pracowników i środowiska w globalnych łańcuchach dostaw. Proponowane zmiany nie stanowią bowiem zapowiadanego przez Komisję uproszczenia lecz daleko idącą deregulację, której efektem będzie istotne osłabienie dyrektywy CSDDD (Corporate Sustainability Due Diligence Directive), przyjętej zaledwie w 2024 roku.
Od tragedii do legislacji
24 kwietnia 2025 roku minie 12 lat od zawalenia się budynku Rana Plaza w Bangladeszu, w wyniku którego zginęło 1134 osoby, a około 2500 zostało rannych. Katastrofa ta stała się symbolem walki o prawa pracowników i odpowiedzialność korporacji w globalnych łańcuchach dostaw.
Tragedia w Rana Plaza uwidoczniła pilną potrzebę wprowadzenia regulacji dotyczących działalności międzynarodowych korporacji oraz zapewnienia sprawiedliwości dla ofiar. W odpowiedzi na tę tragedię, Unia Europejska podjęła zobowiązanie do walki o sprawiedliwość i przez lata pracowała nad dyrektywą dotyczącą należytej staranności przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (CSDDD). Prace te zakończyły się powodzeniem, gdy w dniu 24 kwietnia 2024 roku Parlament Europejski przyjął tekst CSDDD. Wydawało się, że to będzie to przełomowy moment w zakresie odpowiedzialności korporacji. Celem CSDDD jest bowiem zobowiązanie firm do wdrażania działań zapobiegających naruszeniom praw człowieka oraz szkodliwemu wpływowi ich działalności na środowisko.
Omnibus – krok wstecz
Jednak zaledwie kilka miesięcy po przyjęciu CSDDD, przewodnicząca Komisji Europejskiej, Ursula von der Leyen, zapowiedziała działania mające na celu osłabienie tej dyrektywy. Pod hasłem „uproszczenia” przepisów, Komisja zorganizowała zamknięte spotkania z grupami interesu biznesowego, określając je mianem „reality check” i zapraszając do udziału w nich przede wszystkim przedstawicieli konserwatywnych kręgów biznesu oraz sektora wydobywczego i energetycznego. Brakło także głosow firm z Europy Środkowo-Wschodniej, a przecież MŚP z tego regionu czego innego potrzebują by zapewnić ich konkurencyjność niż duże podmioty.
Projekt Omnibusa w obecnym kształcie budzi poważne obawy, że:
- osłabi ochronę praw pracowników w globalnych łańcuchach dostaw,
- zmniejszy odpowiedzialność korporacji za szkody środowiskowe, i
- utrudni dostęp do sprawiedliwości dla ofiar naruszeń praw człowieka.
Możę też sprawić, że CSDDD stanie się dokumentem bez znaczenia, obowiązującym jedynie niewielką liczbę przedsiębiorstw.
Apel o utrzymanie standardów
Wraz z innymi aktywistami i organizacjami społeczeństwa obywatelskiego apelujemy o odrzucenie propozycji Omnibus. Stoimy na stanowisku, że:
- Prawa człowieka i ochrona środowiska nie podlegają negocjacjom.
- Unia Europejska powinna pozostać liderem w zakresie odpowiedzialności korporacji i sprawiedliwej transformacji.
- Osłabienie CSDDD sprawi, że nie unikniemy tragedii podobnych do Rana Plaza.
Wycofanie się z przyjętych zobowiązań przekreśli też lata pracy nad zapewnieniem bezpieczeństwa pracownikom i ochrony środowiska w globalnych łańcuchach dostaw. Co więcej, przyjęcie projektu Omnibus w obecnym kształcie nie zapobiegnie kolejnym tragediom takim jak Rana Plaza czy Deepwater Horizon. Dlatego mówimy #NieDlaOmnibusa i apelujemy o utrzymanie wysokich standardów ochrony praw pracowników i środowiska w globalnych łańcuchach dostaw.
Unia Europejska nie może cofać się w kwestii ochrony praw człowieka, środowiska i klimatu.
utworzone przez Grażyna Puławska | lut 6, 2025 | Informacje prasowe, Komentarze, News, Wystąpienia eksperckie
Ponad 150 organizacji mówi „Nie” dla Omnibusa i wystosowało nowe oświadczenie w obronie praw człowieka i środowiska koordynowany prze. Jednocześnie, z zaniepokojeniem obserwujemy działania Komisji Europejskiej związane z organizacją zamkniętych spotkań dotyczących tej kwestii, które także zaowocowało listem wysłanym przez ClientEarth, podpisanym przez ponad 40 organizacji.
„Nie” dla Omnibusa
Polski Instytut Praw Człowieka i Biznesu wraz z ponad 150 innymi organizacjami działającymi na rzecz ochrony praw człowieka i środowiska podpisał się pod nowym oświadczeniem sprzeciwiającym się tzw. Omnibusowi. To kolejny głos w debacie na temat proponowanych zmian w unijnych przepisach dotyczących zrównoważonego rozwoju koordynowany przez European Coalition for Corporate Justice.
Kluczowe punkty oświadczenia:
- Stanowczy sprzeciw wobec ponownego otwierania uzgodnionych już unijnych przepisów dotyczących zrównoważonego rozwoju.
- Podkreślenie, że Omnibus zagraża latom pracy nad poprawą standardów w zakresie praw człowieka i ochrony środowiska.
- Apel do Komisji Europejskiej o skupienie się na przygotowaniu jasnych wytycznych dla firm i instytucji dotyczących wdrażania istniejących przepisów, zamiast ich podważania.
Proponowany Omnibus stanowi zagrożenie dla stabilności prawnej i realizacji celów zrównoważonego rozwoju UE. Zamiast wprowadzać niepewność poprzez rewizję uzgodnionych już przepisów, Komisja Europejska powinna skoncentrować się na zapewnieniu efektywnego stosowania istniejącego prawa.
Pełny tekst oświadczenia jest dostępny ma stronie European Coalition for Corporate Justice (ECCJ) tutaj.
„Nie” dla braku transparentności w procesie konsultacyjnym
Proponowany Omnibus zagraża latom pracy nad poprawą standardów w zakresie praw człowieka i ochrony środowiska. Jednocześnie, sposób prowadzenia konsultacji przez Komisję Europejską budzi poważne wątpliwości:
- Brak transparentności – zamknięte spotkania wykluczają szerszą społeczność z procesu decyzyjnego.
- Nierównowaga reprezentacji – nadreprezentacja biznesu może prowadzić do stronniczych decyzji.
- Ryzyko zawłaszczenia regulacyjnego – istnieje obawa, że interesy wąskiej grupy mogą zdominować proces legislacyjny.
Te działania wywołały stanowczy sprzeciw, ponieważ naruszają prawo, które regulujące prowadzenia konsultacji. List w tej sprawie wystosował ClientEarth reprezentując pona 40 organizacji wyrażających sprzeciw w tej sprawie, i jesteśmy jednym z jego sygnatariuszy. Będziemy nadal monitorować sytuację i informować o dalszych działaniach w tej sprawie.
Pełny tekst listu jest dostępny na stronie ClientEarth tutaj.
Joint Statement by ECCJ
Legal Letter by Client Earth
utworzone przez Beata Faracik | sty 22, 2025 | Informacje prasowe, Komentarze, News, Wystąpienia eksperckie
Ogłoszone przez Komisję Europejską plany dotyczące zmian w regulacjach unijnych dotyczących zrównoważonego rozwoju, budzą poważne ponad 150 ekspertów z obszaru biznesu i praw człowieka z kilkunastu krajów (w tym nasze), którzy podpisali list otwarty skierowany dzisiaj do unijnych Komisarzy.
W naszej ocenie:
👉 Omnibus tworzy fałszywe zachęty
Ponowne otwieranie debaty wokół tych przepisów wprowadza niepewność i zniechęca odpowiedzialne firmy (w tym wiele polskich spółek), które zainwestowały w proces dostosowania, jednocześnie faworyzując te, które pozostają w tyle.
👉 Omnibus nie jest konieczny
Jeżeli uproszczenie jest postrzegane jako konieczne, należy zmienić akty delegowane i wytyczne. Zarówno Europejskie Standardy Sprawozdawczości Zrównoważonego Rozwoju (ESRS), które stanowią podstawę CSRD, mogą być zmieniane bez potrzeby odwoływania się do ustawodawstwa pierwotnego, jak i Taksonomia. Nie dostrzegamy korzyści w ponownym otwieraniu samych aktów prawnych, szczególnie dyrektywy CSDDD, która nie tworzy odrębnych obowiązków sprawozdawczych i w ogóle powinna być wyjęta z zakresu Omnibusa. Należy przyspieszyć natomiast opracowanie przez Komisję Wytycznych, który powinny pomóc firmom i ich doradcom błędów we wdrażaniu, a których publikacja jest w aktualnym harmonogramie prac przewidziana zbyt późno w stosunku do terminu w jakim spółki muszą już mieć wdrożone określone rozwiązania.
👉 Omnibus wiąże się z ryzykiem politycznym
Wiarygodność i powaga polityki UE tracą swoją wagę, gdy akty prawne, negocjowane intensywnie przez lata, są ponownie otwierane kilka miesięcy po ich przyjęciu.
Z tekstem, do którego powstania też dorzuciliśmy swoją małą cegiełkę, można zapoznać się tutaj: Omnibus Letter_BHR Professionals_22 January 2025
utworzone przez Grażyna Puławska | gru 13, 2024 | Informacje prasowe, News, Wystąpienia eksperckie
W środę, 11 grudnia 2024 r. w godzinach 10:00 – 14.00 w warszawskim Centrum Zielna odbyło się spotkanie przedstawicieli organizacji pozarządowych i związków zawodowych, którego celem było wypracowanie rekomendacji do Krajowego Planu Działań na rzecz wdrożenia Wytycznych ONZ dotyczących biznesu i praw człowieka na lata 2025-2029.
Spotkanie, w którym udział wzięło 19 osób z 14 organizacji miało charakter hybrydowy. Szczególną wartością spotkania była różnorodność reprezentowanych organizacji. Wśród uczestników znaleźli się przedstawiciele: organizacji ekologicznych, fundacji zajmujących się prawami człowieka, związków zawodowych, organizacji wspierających rozwój społeczeństwa obywatelskiego oraz instytucji akademickich, dzięki czemu powstałe rekomendacje są kompleksowe i uwzględnią różnorodne perspektywy.
Ważnym punktem spotkania były początkowe prezentacje dot. wybranych obszarów prawa wymagających zmian w ocenie organizatorów. Istotny punkt odnieisnia stanowiła najnowsza publikacja Polskiego Instytutu Praw Człowieka i Biznesu „Podstawowa analiza obecnej sytuacji w Polsce dotyczącej dostępu do środków zaradczych w sprawach nadużyć związanych z działalnością przedsiębiorstw„. To już czwarta edycja tego kompleksowego opracowania, które zawiera rekomendacje dotyczące niezbędnych działań ze strony administracji publicznej w celu poprawy dostępu do środków zaradczych w przypadkach negatywnego wpływu biznesu na prawa człowieka. Publikacja ta zawiera propozycji konkretnych zmian w prawie i praktyce, mających na celu poprawę sytuacji w tym obszarze.
Następne kroki
Obecnie trwa proces opracowywania materiałów wypracowanych podczas spotkania, by nadać im odpowiedni format, tak aby przyczyniły się one do lepszego zrozumienia i implementacji Wytycznych ONZ w polskim kontekście biznesowym i prawnym.
Opracowanie analizy było możliwe dzięki grantowi Sigrid Rausing Trust na działania statutowe Polskiego Instytutu Praw Człowieka i Biznesu.
Powiązane dokumenty:
