W dniu 27 marca br. ponad 30 organizacji wystosowało apel do Pani Prezes Rady Ministrów, Ewy Kopacz, o podjęcie przez Rząd Rzeczypospolitej Polskiej działań mających na celu wypracowanie Krajowego Planu Działań w zakresie biznesu i praw człowieka, zgodnego z Wytycznymi ONZ dotyczącymi biznesu i praw człowieka*, przyjętymi jednogłośnie w czerwcu 2011 r. rezolucją Rady Praw Człowieka ONZ nr A/HRC/17/4.

Sygnatariusze apelu podkreślili fakt, że odpowiednio opracowany Krajowy Plan Działania w zakresie biznesu i praw człowieka jest istotnym krokiem w kierunku zapewnienia stabilnego rozwoju społeczno-gospodarczego kraju opartego na poszanowaniu podstawowych praw człowieka. Jednocześnie wskazali na pilną potrzebę wskazania resortu/ów odpowiedzialnych za realizację ww. zadania i/lub powołanie na poziomie KPRM międzyresortowego zespołu w tym celu, jak również konieczność konsultacji z wszystkimi grupami interesariuszy planu prac prowadzącego do wypracowania ww. Krajowego Planu Działań.

Sygnatariusze zwrócili uwagę, że mimo poparcia ww. rezolucji Rady Praw Człowieka ONZ przez Polskę, jak również zobowiązania się do opracowania Krajowego Planu Działania w zakresie biznesu i praw człowieka w Konkluzjach Rady UE przyjętych 25 czerwca 2012 roku, poinformowaniu o rozpoczęciu prac Komisji Europejskiej oraz opinii publicznej w Polsce w styczniu 2013 r., dotychczas administracja rządowa nie podjęła skutecznych działań w tym zakresie, co zdaniem sygnatariuszy listu jest przejawem braku systemowej wizji zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego kraju, który zapewniłby poszanowanie podstawowych wartości zawartych w Konstytucji RP i standardach praw człowieka.

Przypomniano także, że do wypracowania krajowych planów działań wezwały zarówno Rada Praw Człowieka jak i inne instytucje i organizacje międzynarodowe, w tym m.in.: Komisja Europejska, Parlament Europejski, Rada Unii Europejskiej i Rada Europy; zaś plany takie opracowały już m.in. Wielka Brytania, Holandia, Finlandia, Hiszpania, Dania czy Litwa, a prace rozpoczęło ponad trzydzieści innych, m.in. Szwajcaria, Niemcy, Belgia, Mozambik, Irlandia, Francja, Meksyk i U.S.A.

Sygnatariusze listu zadeklarowali gotowość włączenia się w działania na rzecz wypracowania Krajowego Planu Działania na każdym z jego etapów.

Wytyczne ONZ stanowią jedno z kluczowych narzędzi dotyczących przestrzegania praw człowieka w codziennej praktyce prowadzenia działalności gospodarczej i pomagających realizować strategię z zakresu społecznej odpowiedzialności biznesu. Uznane za wspólny punkt odniesienia, swoiste ramy umożliwiające spójne i komplementarne względem siebie działania wszystkich interesariuszy – wskazują kto, co i jak powinien robić by zapewnić poszanowanie praw człowieka przez biznes.

1. obowiązku państw do zapewnienia ochrony praw człowieka (state duty to protect)
2. odpowiedzialności przedsiębiorstw za przestrzeganie praw człowieka (corporate responsibility to respect)
3. zapewnienia sprawnego i efektywnego funkcjonowania państwowych i pozapaństwowych, sądowych i pozasądowych mechanizmów rozpatrywania skarg i dochodzenia zadośćuczynienia i/lub odszkodowania w przypadku naruszeń praw człowieka przez przedsiębiorstwa (access to remedy)

Szereg państw podjęło działania na rzecz wypracowania i wdrożenia Krajowych Planów Wdrażania Wytycznych ONZ. Państwa Członkowskie UE przyjęły takie zobowiązanie w Strategii Ramowej i Planie Działania UE w zakresie praw człowieka i demokratyzacji z 2012 r.