Szanowni Państwo,
Rok 2024 był dla Polskiego Instytutu Praw Człowieka i Biznesu (PIHRB) czasem intensywnej działalności. Choć w grudniu 2023 wydawało się, że po domknięciu negocjacji w sprawie dyrektywy o należytej staranności przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju, można będzie się skupić na przygotowaniach do jej wdrożenia, niestandardowe zachowania państw członkowskich UE sprawiły, że pytanie o to w jakim kształcie i czy CS3D będzie przyjęte trzymało nas w napięciu do ostatnich głosowań. Dla nas i innych organizacji pozarządowych oznaczało to jednak dużo większe zaangażowanie w działania rzecznicze, niż planowaliśmy. Było jednak warto – przyjęcie dyrektywy CS3D i jej publikacja w lipcu 2024 r. to zdecydowanie najbardziej wyczekiwane chwile minionego roku!
O naszym zaangażowaniu na rzecz przyjęcia regulacji unijnych przeczytacie na stronie dedykowanej procesowi prowadzącemu do CS3D.
Najważniejsze wydarzenia i osiągnięcia
Początek roku obfitował w ważne wydarzenia dotyczące Dyrektywy CSDDD, jak m.in. zorganizowana z inicjatywy PIHRB we współpracy z Naczelną Radą Adwokacką i Uniwersytetem Warszawskim międzynarodowa konferencja naukowa „Od soft law do wiążących regulacji. Jak wdrażać i egzekwować CSDDD)” czy zorganizowana przez PIHRB przy wsparciu Kancelarii Wardyński i Wspólnicy sesja robocza European Contract Clauses Project Working Group, poświęcona pracom nad Europejskimi Wzorcowymi Klauzulami Umownymi tzw. EMCs, w skład której wchodzi dwoje związanych z PIHRB polskich ekspertów.
Wśród wielu innych wydarzeń i spraw w minionym roku, warto wyróżnić także:
- powołanie prezeski PIHRB, Beaty Faracik w skład Rady Doradczej Krajowego Punktu Kontaktowego OECD ds. odpowiedzialnego biznesu,
- skuteczność zainicjowanego przez PIHRB i podpisanego przez 35 organizacji reprezentujących różne grupy interesariuszy Apelu do Prezesa Rady Ministrów w sprawie wdrażania regulacji dot. zrównoważonego rozwoju, który zaowocował spotkaniem w formule okrągłego stołu w grudniu 2024 i deklaracją kontynuacji dialogu z interesariuszami w bardziej regularnym formacie,
- publikację czwartego już raportu: „Podstawowa analiza obecnej sytuacji w Polsce dotycząca dostępu do środków zaradczych w sprawach nadużyć związanych z działalnością przedsiębiorstw” pod redakcją Bartosza Kwiatkowskiego i Beaty Faracik,
- bardzo owocne konsultacje w gronie organizacji pozarządowych poświęcone wypracowaniu rekomendacji dot. Krajowego Planu Działań na rzecz wdrożenia wytycznych ONZ dot. biznesu i praw człowieka na lata 2025-2029,
- współorganizację podczas XIII Forum ONZ dot. Biznesu I Praw Człowieka w Genewie – już po raz szósty – sesji tematycznej poświęconej wdrażaniu Wytycznych ONZ w Europie Środkowo-Wschodniej oraz Azji Centralnej pt. „Inteligentny Mix Środków (Smart Mix of Measures) i implikacje europejskich zmian legislacyjnych dla Europy Środkowo-Wschodniej oraz Azji Centralnej”, i, last not least,
- zorganizowanie drugiej edycji CEE&CA Summer Academy on Human Rights and Business – podobnie jak pierwszej, we współpracy z Uniwersytetem Prawa im. J. Mądrego w Charkowie oraz Global Business Initiative on Human Rights.
Nasi eksperci reprezentowali także głos społeczeństwa obywatelskiego w pracach Zespołu ds. Zrównoważonego Rozwoju i CSR przy MFiPR, a następnie kontynuowali je w Grupie roboczej ds. należytej staranności przy MFIPR oraz Grupie roboczej ds. stosowania Taksonomii UE przy MRiT. Mieliśmy także możliwość wnieść perspektywę CSOs do konsultacji w sprawie aktualizacji procedury postępowania przed polskim Krajowym Punktem Kontaktowym OECD ds. odpowiedzialnego biznesu oraz konsultacji zorganizowanych przez Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju w sprawie Strategii Krajowej dla Polski i dyskusji podczas = podczas spotkania z prezes EBRD. Przedstawicielka PIHRB, Joanna Szymonek, uczestniczyła także w pracach Grupy Roboczej ds. Minimalnych Gwarancji POLSIF, która wypracowała przewodnik dla instytucji finansowych pt. „Minimalne Gwarancje Opracowanie przygotowane w ramach prac Grupy Roboczej”. Ponadto w 2024 Instytut kontynuował swoje zaangażowanie w prace European Coalition for Corporate Justice (ECCJ) i OECD Watch Coordination Committee, oraz jako Electronics Watch Monitoring Partner. Wreszcie, rok 2024 to także czas rozwoju komercyjnej działalności doradczej i szkoleniowej.
Wydarzenia
Okazją do podzielenia się refleksjami nt. praw człowieka w biznesie w regionie Europy Środkowo-Wschodniej, wyzwań związanych z wdrażaniem nowych regulacji unijnych i potencjalnych rozwiązań były – oprócz wielu wydarzeń w Polsce – pierwsza poświęcona problematyce praw człowieka i biznesu konferencja na Łotwie – „Human rights as the new fuel for business” zorganizowana przez Ombudsmana Łotwy, Riga Graduate School i Nordic Council of Ministers’ Office oraz w Bułgarii – „Business Talks about Human Rights”, zorganizowana przez absolwentkę pierwszej edycji naszej Summer Academy a zarazem założycielkę Bulgarian Foundation for Business and Human Rights we współpracy z Ambasadą Królestwa Niderlandów. Inne okazje do zaprezentowania własnych analiz, poszerzenia horyzontów i inspirujących dyskusji to m.in. udział w konferencji Global Business and Human Rights Scholars Association oraz Teaching Business and Human Rights Forum zorganizowanej na Uniwersytecie w Wageningen, seminarium naukowym zorganizowanym na Uniwersytecie w Lund oraz Fourth Annual Conference of the NOVA BHRE w Lizbonie.
Edukacja
Spośród wielu działań edukacyjnych jesteśmy szczególnie dumni z drugiej edycji „CEE&CA Summer Academy on Human Rights and Business” oraz możliwości współkształtowania programu i prowadzenia wybranych zajęć na kursie podyplomowym „Biznes i prawa człowieka” zorganizowanym przez Centrum Praw Człowieka Collegium Civitas. Prowadziliśmy też szkolenia w ramach programów Global Compact Network Poland, FOB, warsztaty na Targach Idei ESG Forum Odpowiedzialnego Biznesu oraz zajęcia na studiach podyplomowych i kursach organizowanych przez różne podmioty eksperckie i firmy. Dwie ekspertki PIHRB dołączyły też formalnie do grona ekspertów i ekspertek Karty Praw Dziecka w Biznesie, przy czym warto przypomnieć, ze Instytut jest organizacją wspierającą Kartę od samego początku i czynnie uczestniczył w procesie prac nad jej kształtem.
Na szczególną uwagę zasługuje tutaj opracowana na zlecenie Łódź Film Commission przez dr Agatę Rudnicką, członkinię Rady Fundacji PIHRB oraz Beatę Faracik broszura „Jak z poszanowaniem praw człowieka prowadzić działalność audiowizualną?”, którą uzupełnił podcast z udziałem Agaty Rudnickiej. To już drugi podcast poświęcony konkretnej branży, po materiale „Co z tą modą” Rafała Reif z udziałem Beaty Faracik na temat praw człowieka w branży mody. Mamy nadzieję, że rok 2025 przyniesie kolejne okazje aby porozmawiać o prawach człowieka również w innych branżach.
Publikacje
Nasze osoby eksperckie były aktywne w mediach – nasz głos czy to w formie komentarza czy artykułu eksperckiego rozbrzmiewał najczęściej na łamach Dziennik Gazeta Prawna oraz w specjalnym dodatku tematycznym do Rzeczpospolitej pt. „ESG w praktyce” (szczegółowe informacje tutaj i tutaj).
Instytut także był aktywny w obszarze publikacji naukowych oraz analiz zawierających rekomendacje zmian prawa i praktyki jego stosowania. Polecamy szczególnie wydanie specjalne Business and Human Rights Journal (Cambridge University Press, 140 pkt :)) poświęcone rozwojowi biznesu i praw człowieka w Europie Środkowo-Wschodniej, a w nim m.in. editorial autorstwa redaktorów wydania spacjalnego, w tym prezeski PIHRB, p.t. „Business and Human Rights in Central and Eastern Europe: Trends, Challenges and Prospects” oraz raport: „Podstawowa analiza obecnej sytuacji w Polsce dotycząca dostępu do środków zaradczych w sprawach nadużyć związanych z działalnością przedsiębiorstw” pod redakcją Bartosza Kwiatkowskiego i Beaty Faracik.
Działność komercyjna
Wreszcie, rok 2024 to także rok intensyfikacji działalności gospodarczej w zakresie doradztwa w obszarze BHR, minimalnych gwarancji, raportowania zrównoważonego rozwoju ale przede wszystkim wdrażania należytej staranności w obszarze praw człowieka przez firmy. Wspieraliśmy realizację HRIAs, opracowaliśmy kilka analiz luk, konsultowaliśmy polityki i procedury, opracowaliśmy materiały edukacyjne dla dostawców firm oraz przeprowadziliśmy szkolenia dla podmiotów komercyjnych, w większości z grona dużych spółek giełdowych.
Jeśli chcesz się dowiedzieć więcej o naszych działaniach zajrzyj do szczegółowego podsumowania rocznego. Możesz też obejrzeć krótką prezentację poniżej (Pobierz nagranie) 🙂
Jak widać działo się wiele. I wiele też wskazuje na to, że rok 2025 będzie nie mniej intensywny i interesujący. Wypatrujcie wiadomości o 3. edycji Summer Academy, nowych publikacjach i stanowiskach oraz różnorodnych wydarzeniach.
Do zobaczenia wkrótce!